Revolution Burnout

 

“​တော်လှန်​ရေးကာလ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်မှု (Revolution Burnout)”

Burnout ဖြစ်တယ်ဆိုတာ ကာလရှည်ကြာ ရုပ်ပိုင်း၊ စိတ်ပိုင်း ဖိစီးမှုတွေနဲ့ ကြုံရတဲ့အခါ ဖြစ်တတ်တဲ့ အခြေအနေပါ။ အားအင်ကုန်ခမ်း နွမ်းနယ်ခြင်းပေါ့။

အခုဆို တော်လှန်ရေးကာလက ၁ နှစ်နဲ့ ၄ လကျော်လာပြီ။ ဘယ်တော့ ထပ်ကြာဦးမယ် ဆိုတာလည်း မသိဘူး။ ဒီတော့ အစကတည်းက တစိုက်မတ်မတ်နဲ့ ပါဝင်ခဲ့ကြသူတွေအနေနဲ့ Burnout ဖြစ်သလို ခံစားနေကြရတာ သတိထားမိပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကျွန်တော့်ရဲ့ တော်လှန်ရေး ညီအစ်ကိုမောင်နှမများအတွက် ရည်ရွယ်ပြီး မျှဝေပေးပါရစေ။

Burnout ဖြစ်နေပြီလားလို့ သိနိုင်တဲ့ လက္ခဏာတွေကတော့ -

• စိုးရိမ်ပူပန်ခြင်း

• ခေါင်းကိုက်ခြင်း၊ ညဘက် အိပ်မပျော်ခြင်း

• စိတ်ခံစားချက် လွန်ကဲခြင်း သို့မဟုတ် ဘာခံစားချက်ရယ်မှ မရှိတော့အောင် ထုံထိုင်းသွားခြင်း

• ဖန်တီးနိုင်စွမ်းများ ကျဆင်းခြင်း

• စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကဲဆတ်လာခြင်း

• စွမ်းဆောင်ရည် ကျလာခြင်း

• အာရုံစူးစိုက်ရ ခက်ခဲလာခြင်း စတာတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ကျွန်တော်ထင်တယ်၊ တော်တော်များများမှာ ဖြစ်နေကြပါလိမ့်မယ်။ အရင်က ကိုယ်မဟုတ်တော့သလိုကို ခံစားနေကြရတယ်။

ဒီအခြေအနေက လူကိုယ်တိုင်ကို ထိခိုက်စေသလို တော်လှန်ရေးထဲ ပါဝင်နိုင်စွမ်းကိုလည်း ကျဆင်းစေတယ်။ ပြောမှားဆိုမှား၊ လုပ်မှားကိုင်မှား၊ ဆုံးဖြတ်ချက်မှားတွေ ဖြစ်လာစေတယ်။

ရုပ်နဲ့ စိတ်ဟာ ဆက်စပ်နေတာမို့ စိတ်တွေ ကျန်းမာကြည်လင်ချင်တယ်ဆိုရင် လုပ်တဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်တွေကလည်း အပြုသဘော ဆောင်ဖို့ လိုပါတယ်။ ဒီအတွက် -

၁။ ကိုယ့်အတွက် အချိန်ပေးပါ။

Selfish နဲ့ Self-care ကွဲဖို့ လိုပါတယ်။ ဒါက တစ်ကိုယ်ကောင်းဆန်တာ မဟုတ်ပါဘူး။ ရေရှည်ဆက်လုပ်နိုင်ဖို့ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ဂရုစိုက်ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ နားသင့်တာအခါ နား၊ ငြင်းသင့်တဲ့အခါလည်း ငြင်းဖို့ လိုပါလိမ့်မယ်။ တာတိုမှာ ပြေးအားဟာ အရေးပါပေမဲ့ တာဝေးမှာကျ ပြေးအားအချိန်အဆက ပိုလိုအပ်ပါတယ်။

ဒီတော့ ရုပ်ရှင်ကြည့်တာ၊ သီချင်းနားထောင်တာ၊ ကိုယ်လက်လေ့ကျင့်ခန်း လုပ်တာ၊ စာဖတ်တာ စသဖြင့် ဝါသနာပါတာလေးတွေ၊ စိတ်ကို အပန်းပြေစေမှာလေးတွေလည်း လုပ်ပါ။ ရုပ်ရှင်ကြည့်တဲ့ ၂ နာရီကို ကလစ်လုပ်လိုက်ရင် အများကြီး အကျိုးရှိသွားမှာ ဆိုတာမျိုး မတွေးပါနဲ့။ ဒီ ၂ နာရီက နောက်ထပ် နောက်ထပ် ရက်ပေါင်းများစွာ မှန်မှန်ကလစ်နိုင်ဖို့ အထောက်အကူပေးမယ် ဆိုတာ သတိရပါ။

၂။ ဖေ့စ်ဘွတ် လျှော့သုံးပါ။

လူရာပေါင်းများစွာ တစ်ယောက်တစ်ပေါက် ပြောနေတဲ့ ခန်းမကြီးလို့ မြင်ကြည့်လိုက်ပေါ့။ အသံသာ မထွက်တာလေ။ ဘယ်လောက် စိတ်ရှုပ်စရာ ကောင်းသလဲ။ ဒီတော့ အချိန်လေးနဲ့ သုံး။ နောက် ကိုယ့်စိတ်ကို ညစ်ညူးစေမဲ့ ပို့စ်တွေ မဖတ်နဲ့။ ကွန်မန့်တိုင်းကို လိုအပ်တာထက် ပိုပြီး တုံ့ပြန်မနေနဲ့။ Block သင့်တဲ့လူဆို Block ထား။ Unfriend/ Unfollow လုပ်သင့်လုပ်။

တာဝန်ကြီးကြီး ယူထားတဲ့သူတွေ၊ Public figure တွေဆို (အထူးသဖြင့် ကိုယ့်စိတ်က ဘယ်လိုမှ အဆင်မပြေတဲ့အခါမှာ) Page admin ကို ကိုယ်တိုင်မကိုင်ဘဲ တခြားလူ ပေးကိုင်ထားလိုက်လို့ ရတယ်။ ကိုယ်က Guideline လေးပဲ ချပေး။ စာလေးရေးပြီးပဲ ပို့ပို့ပေးလိုက်။ ဒါဆို အနည်းဆုံးတော့ ဆဲဆိုဝေဖန်နေတဲ့ ကွန်မန့်တွေ တိုက်ရိုက် မဖတ်ရ၊ မမြင်ရတော့ဘူး။

၃။ လေ့လာသင်ယူပါ။

တော်လှန်နေရင်းလည်း လေ့လာနေလို့ ရတယ်။ ပညာရပ်တစ်ခုခု၊ ဘာသာစကားအသစ်၊ ကျွမ်းကျင်မှုတစ်ခုခု သင်နေပါ။ တော်လှန်ရေးနဲ့ ဆက်စပ်တဲ့ ကျောင်းတွေမှာ သင်ရင် ငွေကူသလိုတောင် ဖြစ်သေးတယ်။ တစ်ဖက်ကလည်း စိတ်တည်ငြိမ်မှုကို အများကြီး ရစေတယ်။

၄။ Focus on the things you can control & Push the boundaries.

၁၀၀ ဖိုးလောက် လုပ်နိုင်တာကို ၁ ကျပ်ဖိုးလောက် လုပ်ပြီး ဇွတ်လိပ်ပြာလုံချင်နေရင်လည်း အဆင်မပြေဘူး။ တစ်ဖက်ကလည်း ကိုယ်မတတ်နိုင်တဲ့ကိစ္စတွေ၊ ကိုယ့်ထိန်းချုပ်မှုရဲ့ အပြင်ဘက်မှာ ရောက်နေတဲ့ ကိစ္စတွေကို စိတ်ပူလွန်းရင် ကြာတော့ ထိလာလိမ့်မယ်။ ဒါကြောင့် ကိုယ်တတ်နိုင်တာ အာရုံစိုက်။ တစ်ဖက်ကလည်း ကိုယ့်ရဲ့ လုပ်နိုင်စွမ်း အကန့်အသတ်ကို တွန်းထုတ်။ လုပ်လို့ ရနိုင်တာ အကုန်လုပ်။ ဒါဆို အတွေးတွေလည်း တောင်ရောက်မြောက်ရောက် မဖြစ်တော့ဘဲ အဆင်ပြေလာလိမ့်မယ်။

၅။ စိတ်တူကိုယ်တူ ညီအစ်ကိုမောင်နှမတွေနဲ့ အချိန်များများကုန်ဆုံးပါ။

ဖေ့စ်ဘွတ်ဖွင့်လိုက်လို့ ရေပေါ်ဆီတွေကို မြင်ရင် အနည်းနဲ့အများတော့ စိတ်တိုတာပဲ။ မနေ့ကဆို ပွဲလေးတစ်ခု တက်ရတယ်။ တော်လှန်ရေးမှာ ပါဝင်နေတဲ့သူတွေ ဆုံကြတာပေါ့။ အဲဒီမှာ တစ်ယောက်က ပြောတယ်။ ကျွန်တော်တို့ကို အလှူရှင်တွေလို့ မခေါ်ပါနဲ့တဲ့။ ကျေးဇူးလည်း မတင်ပါနဲ့တဲ့။ ကျွန်တော်တို့ အမိုးအကာအောက်မှာ အေးအေးဆေးဆေး နေနိုင်အောင် မြေပြင်မှာ တိုက်ပွဲဝင်နေကြတဲ့ PDF တွေကိုသာ ကျွန်တော်တို့က အကြွေးတင်နေတာပါတဲ့။ ဒီလောက်ကတော့ ကူကိုကူရမှာပဲတဲ့။ ပြောသွားတာ။

ဒါမျိုးလေးတွေ ကြားရတော့ ငါတို့ချည်းပဲ မဟုတ်ဘူး ဆိုတဲ့ ခံစားချက်ကလေး ပြန်ဝင်လာတာပေါ့။ သိတာကတော့ သိပါတယ်။ ဒီလိုလူတွေလည်း အများကြီး ရှိနေသေးလို့သာ တော်လှန်ရေးက ခုလောက်ထိ ခရီးပေါက်လာတာလေ။ တစ်ခါတလေကျတော့လည်း မေ့မေ့သွားတာပေါ့။ ဒါကြောင့် ဖေ့စ်ဘွတ်ပေါ်က ပို့စ်တွေကြောင့် စိတ်တိုနေမဲ့အစား စိတ်တူကိုယ်တူအချင်းချင်း များများထိတွေ့ကြ၊ ရင်ဖွင့်ကြတာ ပိုကောင်းပါတယ်။

၆။ Meditation လုပ်ပါ။

ဘာသာရေးအလုပ် မဟုတ်ပါဘူး။ နောက်ပြီး တရားတွေပေါက်ပြီး လောကကြီးကို စိတ်ကုန်သွားစေတဲ့ အလုပ်မျိုးလည်း မဟုတ်ဘူး။ စိတ်ကို တည်ငြိမ်စေတယ်။ ခိုင်မာစေတယ်။ မြင်မြင်သမျှ၊ ကြားကြားသမျှကို လိုက်ခံစားမနေတော့ဘဲ လုပ်သမျှ တုံ့ပြန်မှုတိုင်းက Mindful reaction ဖြစ်လာတယ်။ ပြဿနာ ဖြေရှင်းတာတွေ ပိုအဆင်ပြေလာတယ်။ Crisis handling တွေ ပိုအားကောင်းလာတယ်။

တရားထိုင်ထားတဲ့သူရဲ့ စိတ်ဟာ ပျော့ပျောင်းစွာနဲ့ သန်မာနေတာမျိုး၊ တည်ငြိမ်စွာနဲ့ အားကောင်းနေတာမျိုး၊ အေးချမ်းစွာနဲ့ သတ္တိရှိနေတာမျိုးပါ။ ဒါကြောင့် အဆင်ပြေရင် စမ်းလုပ်ကြည့်ကြဖို့ တိုက်တွန်းပါရစေ။

၇။ ဒိုင်ယာရီ ရေးပါ။

Journaling လုပ်တယ်လို့လည်း ခေါ်ပါတယ်။ တစ်ခါတလေ စိတ်ခံစားချက်တွေ တအားများနေတဲ့အခါ စာအုပ်ထဲ ချရေးလိုက်ရတာက တအားသက်သာစေပါတယ်။ ဘယ်သူ့မှလည်း ပေးဖတ်စရာ မလိုတော့ ဘယ်သူ့မှ ပေးမသိချင်တဲ့ ခံစားချက်တွေကအစ အကုန်ရေးလို့ ရတယ်။ နောက် ကိုယ် ဘာတွေ ဖြစ်နေတယ်၊ ခံစားနေရတယ် ဆိုတာလည်း မြင်သာသွားစေပါတယ်။

တခြားအချက်တွေလည်း ရှိပါလိမ့်ဦးမယ်။ အခြေအနေအရ လိုက်လုပ်လို့ ရနိုင်သလောက် လုပ်ကြည့်ပါ။ လိုအပ်မယ်ဆိုရင်လည်း နှစ်သိမ့်ဆွေးနွေးပေးနိုင်မဲ့သူရဲ့ အကူအညီကို ယူပါ။

ဖိုးသူတော် လဲရင် တောင်ဝှေးမထူနိုင် ဆိုတဲ့ စကားရှိတယ်။ ခုချိန်က စစ်ဖိနပ်အောက် အလဲလဲအပြိုပြို ဖြစ်နေတဲ့ တိုင်းပြည်ကို ဆွဲထူနေကြတဲ့အချိန်ပါ။ ကိုယ်တိုင်က အရင်လဲနေလို့ မဖြစ်ပါဘူး။ ဒါကြောင့် ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ကျန်းမာအောင် နေပါ။ ဂရုစိုက်သင့်သလောက် စိုက်ပါ။ Positive action တွေလည်း များများလုပ်ပေးပါ။

ဒေါက်တာ ဖြိုးသီဟ

၆.၆.၂၀၂၂